Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Lineto(-di-fueio-de-serpoulet)
Arenaria serpyllifolia
Caryophyllaceae
Nom en français : Sabline à feuilles de serpolet.
Descripcioun :Pichoto planto de l'an, forço coumuno, que fai pas mai de 20 cm. Li cambo soun primo, peludo, e souvènt pegouso. A de pichòti fueio redouno e óupousado. Li petalo blanco, soun mai courteto que li sepalo. I'a tres estile. I'agrado li relarg sablous, li roucaio, tepiero seco e ermas pulèu proche dis oustau. Se destrìo de sa cousino Arenaria leptoclados bonodi si grano de mai de 0,5 mm e si fru boumbu. Sarié uno bastardo entre A. leptoclados x A. marschlinsii (4X emé 2n = 40).
Usanço :Parèis que li japounés la manjon, cuecho, en soupo o en tian.
Port : Erbo
Taio : 2 à 20 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Arenaria
Famiho : Caryophyllaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1,5 à 2 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Roucaio
- Tepiero seco
- Champ
- Sablo
Estànci : Termoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Arenaria serpyllifolia L., 1753
(= Arenaria serpyllifolia subsp. serpyllifolia )